Vietnam lo Packaging mua lại

Các nhà sản xuất bao bì có mối quan hệ chặt chẽ với xuất khẩu hàng hóa, nhưng Việt Nam hiện đang bị lu mờ bởi sự thống trị áp đảo của phần lớn các doanh nghiệp nước ngoài.

Tại triển lãm chuyên ngành quốc tế về bao bì và in ấn công nghiệp diễn ra tại TP HCM mới, có đến 80% doanh nghiệp tham gia là các công ty nước ngoài, chủ yếu là Đài Loan và Trung Quốc. Thách thức lớn nhất trong sản xuất của các doanh nghiệp bao bì trong nước là phụ thuộc vào nhập khẩu nguyên liệu, máy móc.

Nước ngoài chi phối, phòng thủ nội bộ

Tham quan các triển lãm quốc tế kể trên, có thể hình dung ngành bao bì phụ thuộc Việt Nam vào các doanh nghiệp nước ngoài như thế nào. Gian hàng Sansin, một tập đoàn lớn chuyên cung cấp các loại máy móc thiết bị cho ngành in ấn và bao bì tại Trung Quốc, chiếm hơn 1/3 diện tích trưng bày tại triển lãm.

Đại diện công ty cho biết dự kiến sẽ tìm kiếm được nhiều khách hàng tiềm năng tại triển lãm, bởi ngành bao bì Việt Nam đang có nhiều chuyển biến tích cực.

Tính chung so với cùng kỳ năm 2014, nhập khẩu nhóm bao bì giấy các loại trong vòng 6 tháng năm nay tăng 108,49%.

Tương tự, Andrea Lai, đại diện bán hàng của SD, một trong hai doanh nghiệp cung cấp hộp nhựa đựng thực phẩm lớn nhất Đài Loan cho biết, nhận thấy lĩnh vực bao bì SD tiềm năng tại Việt Nam sẽ phát triển nhanh chóng trong tương lai. Vì vậy, họ quyết định sang Việt Nam để tham dự triển lãm và giới thiệu sản phẩm.

Phần lớn doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam nhảy vọt phần nào bộc lộ điểm yếu của bao bì nội bộ. Báo cáo của Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam (VPPA) cũng cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2015, cả nước đã nhập khẩu hơn 796.323 tấn giấy các loại.

Trong đó, nhập khẩu giấy gói tăng tối đa với tỷ lệ 118,8%, Kraft Liner (thùng carton sản xuất chuyên dụng) tăng 78% và giấy in, bao bì văn hóa và bao bì khác tăng 40%. Tính chung so với cùng kỳ năm 2014, nhập khẩu nhóm bao bì giấy loại 6 tháng đầu năm 2015 tăng 108,49%.

Các doanh nghiệp bao bì đang tham gia vào thị trường các loại sản phẩm như giấy, nhựa, màng kim loại, chai PET... Nhưng chủ yếu phục vụ cho các nhóm nhỏ.

Trong khi đó, các doanh nghiệp đóng gói có tên tuổi thống trị hầu hết các nhóm khách hàng lớn. Trong nhóm chai PET, và Bảo Ngọc Nghĩa Vân chiếm 80% thị phần, Nhựa Tân Tiến và Nhựa Rạng Đông đang nắm giữ thị phần bao bì nhựa thân thiện với môi trường được sử dụng trong các sản phẩm.

Tập đoàn bao bì carton trong tay Kraft Vina (thuộc SCG - Thái Lan), Tetra Pak (Thụy Điển) và COMBIBLOC (Đức) là phân khúc giấy bao bì tách ra cho ngành sữa.

Trước sự tấn công dữ dội của các công ty nước ngoài hùng mạnh, nhiều công ty Việt Nam đã lên kế hoạch phòng thủ đầu tư bằng cách xây dựng nhà máy và củng cố năng lực sản xuất. Công ty Cổ phần Đông Hải Bến Tre dự kiến xây dựng Nhà máy Giấy Giao Long, với công suất thiết kế 80.000 tấn/năm, khởi công năm 2015 và sẽ đi vào hoạt động năm 2017 với mức đầu tư 400 tỷ đồng.

Mới đây, chuỗi Nhựa Rạng Đông còn đầu tư máy thổi mác từ Đức, dùng trong sản xuất bao bì nhựa mềm cao cấp trị giá khoảng 2,25 triệu USD, công suất 40 tấn/ngày. Công ty Nhựa Việt Nam cho biết đã đầu tư hơn 10 triệu USD để thành lập nhà máy đầu tiên sản xuất túi nilon phân hủy sinh học.

Năm 2014, Công ty TNHH Oai Hưng đã đầu tư 15 triệu USD xây dựng nhà máy GMP - dây chuyền sản xuất bao bì dược phẩm với hai màng nhôm và in ấn chất lượng cao.

Và sợ bị mua lại

Thách thức lớn nhất trong sản xuất của các doanh nghiệp bao bì trong nước hiện nay là sự phụ thuộc vào nhập khẩu nguyên liệu, máy móc. Theo Hiệp hội Nhựa Việt Nam (VPA), nguyên liệu cho sản xuất trong nước chỉ đáp ứng được 20-30% nhu cầu các sản phẩm này chủ yếu bao gồm PVC, PET, PP. 70% nguyên liệu còn lại phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu.

Bà Lưu Văn Trang, Phó Giám đốc Vietnam Morning Star Packaging, cho biết: "Điều tôi trăn trở nhất hiện nay là hơn 80-90% thị trường bao bì giấy trong nước do các công ty sản xuất bao bì nhập khẩu từ Thái Lan và Đài Loan. Trên thực tế, thị trường bao bì, thùng carton của Việt Nam đang bị các công ty nước ngoài chiếm ưu thế. "

Không chỉ các nhà sản xuất nhỏ lẻ, giá trị thấp, trong nội bộ cũng có nguy cơ bị thâu tóm, bởi các doanh nghiệp nước ngoài có tiềm lực tài chính mạnh để chiếm lĩnh thị trường Việt Nam thông qua con đường M&A.

Một chuyên gia trong lĩnh vực phân tích bao bì, thị hiếu của các doanh nghiệp nước ngoài trước đây khi lựa chọn "con mồi" để tiến hành kinh doanh M&A là bao bì nhựa. Tuy nhiên, "Tóc" hiện là doanh nghiệp sản xuất bao bì giấy.

"Nếu sản xuất của các doanh nghiệp bao bì tại Việt Nam không đổi mới công nghệ để tự cứu mình, khả năng cao nhiều doanh nghiệp sẽ bị xóa sổ khi nước ta hội nhập sâu hơn với thế giới", vị chuyên gia cảnh báo.